سندرم پای بی قرار؛ از علائم تا درمان - مجله سرگرمی

سندرم پای بی قرار اختلالی محسوب می گردد که به گزارش مؤسسه ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی (NINDS) بیش از 5 میلیون بزرگسال را در آمریکا مبتلا ساخته است.

به گزارش خبرنگاران، عصر ایران به نقل از لایو ساینس نوشت: علاوه بر این، حدود یک میلیون کودک در سنین مدرسه هم از سندرم پای بی قرار (RLS) با درجه متوسط تا شدید رنج می برند. لازم به ذکر است که شیوع RLS در بانوان به طور میانگین دو برابر بیشتر از آقایان است.

• علائم

بارزترین علامت سندرم پای بی قرار نوعی اضطرار و فشار شدید برای حرکت دادن پاهاست. گاهی اوقات این نیروی محرکه به اندازه ای قوی است که فرد نمی تواند در برابر تغییرات تحمیل شده مقاومت کند. از جمله دیگر علائم اختلال یادشده می توان به حالاتی نظیر احساس حرکت حشره روی پوست، مور مور، گز گز، سوزش و یا درد و کشش اشاره نمود. البته باید توجه داشت که چنین احساسات ناخوشایندی فقط محدود به یک اندام نیست و از مچ پا گرفته تا ران و حتی در قسمت هایی مانند دست ها و شکم نیز امکان دارد تجربه گردد. طبق اطلاعات بنیاد ملی خواب، این سندرم می تواند به صورت حرکات متناوب و بی اختیار اندام ها حین خواب هم خود را بروز دهد که باعث می گردد کیفیت مطلوب خواب شبانه کاهش یابد و افراد طی روز دچار خواب آلودگی شوند. به این شرایط در اصطلاح علمی اختلال دوره ای حرکت اندام می گویند که به پرش پاهای بیمار در فواصل هر 20 الی 40 ثانیه منجر می گردد.

طبق مطالعات گسترده در مایو کلینیک، یکی از معتبرترین مراکز علوم پزشکی دنیا، RLS اغلب زمانی تظاهر می یابد که شخص در حال استراحت است و یا برای یک بازه نسبتا طولانی در حالت سکون باقی مانده است. تمایل فرد برای به حرکت درآوردن اندام ها و به خصوص پا نیز دقیقا به همین دلیل است. جابه جایی می تواند احساسات ناخوشایند نام برده را از بین ببرد.

• دلایل

با استناد به پژوهش های شرکت پزشکی جانز هاپکینز و همچنین طیف متنوعی از مطالعات علمی، علت اصلی سندرم پای بی قرار تا به امروز همچنان ناشناخته باقی مانده است. در این میان نقش موثر بعضی از عوامل ثابت شده است که در ادامه به شماری از مهم ترین آنها اشاره خواهد شد:

ـ آنمی فقر آهن

ـ کاهش فراوری و ترشح دوپامین

ـ وراثت و فاکتورهای ژنتیکی

ـ بارداری به ویژه طی آخرین ماه ها

ـ امراض مزمن همچون نارسایی کلیوی، دیابت، نوروپاتی محیطی و التهاب مفاصل

ـ سن بالا

ـ سندرم ترک (مجموعه علائمی که به دنبال قطع یا کاهش دوز داروها و مواد مخدر تظاهر می یابند)

ـ استفاده بی رویه از ترکیبات حاوی کافئین و یا قهوه

کالبدشکافی افراد مبتلا به RLS نشان می دهد مغز آنها ذخیره کافی از آهن به خصوص در سلول های فراورینماینده دوپامین نداشته است. دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است که برای فعالیت و حرکت راحت عضلات ضروری خواهد بود. با توجه به مجموعه عوامل فوق، دانشمندان معتقدند درمان کم خونی می تواند به بهبود، کنترل علائم و در بعضی موارد برطرف کامل بیماری سندرم پای بی قرار منتهی گردد.

لازم به ذکر است که طبق گزارش NINDS، سندرم پای بی قرار می تواند بر اثر اختلال در مدارهای عقده های قاعده ای مغز نیز ایجاد گردد. این هسته ها در کنترل اعمال حرکتی غیرارادی بدن نقش ارزشمندی برعهده دارند. حال اگر چنین اجزای مهمی دچار مشکل شوند، فراوری دوپامین نیز مختل خواهد شد و فرد در معرض حرکات سریع و بدون اختیار RLS قرار می گیرد.

براساس گزارش بنیاد ملی خواب، شایع ترین نوع سندرم پای بی قرار تحت عنوان RLS اولیه اغلب میان اعضای یک خانواده به صورت موروثی رخ می دهد. محققان ژنتیک دریافته اند که مسئول نیمی از موارد ابتلا به RLS چیزی نیست جز کدهای ژنتیکی افراد. پس اگر شما نیز در پاهای خود به کرات احساس بی قراری را تجربه نموده اید، بهتر است در ابتدای امر علت آن را از والدین خود جویا شوید. البته این موضوع بدین معنا نیست که تمامی اشخاص با ژن RLS به این بیماری گرفتار خواهند شد. در مقابل نوعی دیگر به نام RLS ثانویه نیز وجود دارد که به نظر می رسد یک بیماری مستقل باشد و یا بر اثر عارضه جانبی داروهای خاص ایجاد گردد. یافته های حاصل از مطالعات مرتبط نشان می دهند که استرس و عوامل محیطی در توسعه RLS ثانویه از هر فاکتوری مهم تر باشند.

• تشخیص

تشخیص سندرم پای بی قرار روندی نسبتا ساده است. پزشکان معمولان با آنالیز علائم بیمار و انطباق آن با 4 شاخص زیر ابتلا به RLS را تایید می نمایند:

ـ تمایل شدید و غیرقابل مقاومت برای حرکت دادن پاها که اغلب با احساساتی ناخوشایند همراه می گردد.

ـ درست زمانی که بیمار دراز کشیده است یا در حال استراحت است علائم بیماری تشدید می شوند.

ـ نشانه های بیماری با جابه جایی بیمار بهتر می گردد و تا حدودی تسکین می یابد.

ـ علائم بیماری در هنگام شب تشدید می شوند.

پزشک همچنین برای آن که تشخیص دهد آیا این علائم خود ناشی از اختلال در فاکتورهای دیگری هستند یا خیر ممکن است درخواست آزمایش خون و یا تست های عصبی کند. مشاوره با متخصصان خواب نیز در بسکمک از موارد کمک رسان خواهد بود.

• درمان

درمان RLS معمولا علامتی و هدف اصلی آن تسکین علائم آزاردهنده بیماری است. جابه جایی اندام آزرده می تواند راه حلی موقتی برای این اختلال باشد، اما در بسکمک از موارد تشخیص و معالجه بیماری های زمینه ای مانند نوروپاتی محیطی یا کنترل دیابت، شرایط بیمار را به صورت قطعی تغییر می دهد. به گفته محققان بنیاد توسعه زندگی، برای درمان RLS باید به دو اندام اصلی توجه گردد که یکی از آنها مغز و دیگری عضلات است.

یکی از بهترین روش های درمان RLS استفاده از متدهای طبیعی است. یکی از بهترین متدهای درمانی طبیعی مصرف باقلا مخملی است که با افزایش دسترسی زیستی ترکیبی به نام ال ـ دوپا، تبدیل آن به دوپامین و افزایش سطح این ماده علائم RLS را بهبود می بخشد. علاوه بر این مواد غذایی محتوی آمینواسیدها مانند تیروزین، فنیل آلانین و ترکیبات دیگری مانند فولیک اسید، ویتامین B1 و کروم نیز برای سندرم پای بی قرار مفیدند. از جمله سایر روش های درمانی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

ـ مصرف مکمل آهن در موارد ابتلای به آنمی فقر آهن

ـ مصرف مکمل منیزیم در مواردی که RLS منجر به اختلالات خواب شده باشد.

ـ کاهش مصرف کافئین و قهوه

ـ کمپرس سرد پا

ـ ماساژ، ورزش های هوازی و یوگا

hmvd.ir: مجله همراهان | مجله خبری و ورزشی همراهان

nicepatogh.ir: مجله نایس پاتوق | مجله دورهمی گردشگری و مسافرتی، خبری و ورزشی